اثر تنش خشـکی بر برخی صفــات زراعی و فیزیولوژیکی توده های شنبلیله بومی ایــران

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی توده های شنبلیله بومی ایران (20 ژنوتیپ از مناطق مختلف کشور) در قالب دو آزمایش (تحت شرایط تنش خشکی و بدون تنش خشکی) با استفاده از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی و چهار تکرار انجام و 17 صفت مختلف زراعی و فیزیولوژیکی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تحت شرایط تنش خشکی بین توده ها از نظر بیشتر صفات به غیر از وزن زیست توده آفتاب خشک، شاخص برداشت، عملکرد تک بوته و دمای تاج پوشه اختلاف های آماری معنی داری وجود ندارد. تحت شرایط بدون تنش خشکی نیز به غیر از صفات تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن زیست توده آفتاب خشک، دمای تاج پوشه، پایداری غشای سلولی برگ ها در مرحله گلدهی، آماس و رطوبت نسبی برگ ها، اختلاف های آماری معنی داری بین توده ها وجود داشت. صفات وزن زیست توده (بیوماس) آفتاب خشک و عملکرد دانه به ترتیب با ضریب تغییرات 9/44و 9/38 درصد ضریب تغییرات، به طور شدید تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت. به طور متقابل دو صفت تیپ بوته و رطوبت نسبی بافت برگی در مرحله گلدهی، کمترین ضریب تغییرات محیطی (در حدود صفر) را به خود اختصاص دادند. با توجه به نتایج، استفاده از ضریب تغییرات دو صفت وزن بیوماس آفتاب خشک و عملکرد دانه برای غربالگری و انتخاب ژنوتیپ های شنبلیله مناسب کشت در محیط هایی با تنش خشکی و یا با محدودیت آب توصیه می گردد.